Vanaf 15 december 2024 rijdt er bijna een metro tussen Amsterdam Centraal en Schiphol Airport. Nederlandse Spoorwegen (NS) heeft de Airport Sprinter gelanceerd — een hoogfrequente treindienst die overdag acht keer per uur rijdt, dus ongeveer elke 7,5 minuten. Het is de grootste verandering in het Nederlandse treinvervoer in jaren, en het verandert hoe duizenden reizigers, toeristen en luchthavenwerknemers van en naar de luchthaven reizen. De dienst begint om 07:00 en eindigt om 21:00, met een verminderde frequentie van vier treinen per uur in de avond en nacht. De treinen stoppen op Amsterdam Sloterdijk, Amsterdam Lelylaan, Schiphol Airport en Hoofddorp. En ja — er is geen conducteur meer die de deuren sluit. Dat doet nu de machinist. Een kleine, maar fundamentele verandering.

Waarom nu? En waarom zo abrupt?

De aanleiding? Jarenlange bouwwerken in Amsterdam Centraal. De stationshal was jarenlang een bouwterrein, met ondergrondse tunnels, nieuw perronmateriaal en een volledig heringerichte spoorinfrastructuur. NS had geen ruimte meer voor de oude, verspreide diensten. De Sprinters naar Weesp en de Intercity’s naar Rotterdam die vroeger direct vanuit Centraal naar Schiphol reden, moesten verdwijnen. De oplossing? Een geïntegreerde, metro-achtige verbinding die alles in één lijn bundelt. Het is geen perfecte oplossing — maar wel de meest efficiënte die NS kon bedenken onder de beperkingen.

Hoe werkt de Airport Sprinter precies?

NS heeft twintig nieuwe Sprinter Nieuwe Generatie-treinen aangepast voor een nieuw bedieningsproces: het Technisch Geleid Vertrekproces. Dat betekent dat de machinist niet alleen rijdt, maar ook de deuren sluit — een stappenplan dat eerder alleen in de metro gebruikt werd. De treinen zijn uitgerust met automatische detectiesystemen en een knop op het bedieningspaneel waarmee de machinist de deuren sluit nadat hij heeft gecontroleerd dat iedereen binnen is. Rover, het consumentenorgaan, noemt het ‘bijna een metrofrequentie’. En dat klopt. Tijdens de spits is het net zo vaak als de Amsterdamse metrolijnen. Maar er zijn ook nadelen. Reizigers van Diemen, Amsterdam Science Park en Amsterdam Muiderpoort verliezen hun directe verbinding naar Sloterdijk en Schiphol. Ze moeten nu overstappen in Centraal of Lelylaan. Dat is frustrerend — vooral voor mensen met bagage of met een vlucht in 20 minuten.

Wat gebeurt er met de Intercity Direct?

De Intercity Direct, die vroeger van Schiphol via Amsterdam Centraal naar Rotterdam en Brussel reed, is nu omgeleid. Vanaf december 2024 eindigt deze trein in Amsterdam Zuid. Dat betekent dat reizigers die naar het centrum willen, nu een overstap maken. Voor veel toeristen is dit een verwarrende verandering. Waar vroeger één trein je van de luchthaven naar het centrum bracht, moet je nu twee keer instappen — en misschien langer wachten. NS stelt dat dit nodig is om de capaciteit in Centraal te verlichten. Maar de impact op de reiservaring is duidelijk: het is sneller, maar minder direct.

De grotere visie: meer treinen, meer connectiviteit

De Airport Sprinter is slechts een onderdeel van een groter plan. NS voegt in totaal 1.600 extra treinen per week toe aan het netwerk. De frequentie naar Leiden en Utrecht is verdubbeld — bijna elke 10 minuten, niet alleen tijdens de spits. Ook naar Hoorn en Leiden Centraal rijden er meer Sprinters, vooral op vrijdagen. En dan is er nog de nieuwe Sprinterlijn tussen Den Haag Centraal, Rotterdam Centraal en Dordrecht. Die rijdt zes keer per uur, maar tijdelijk zonder halt in Schiedam Centrum. Dat komt omdat ProRail nog steeds sporen vernieuwt — een werk dat in begin 2025 afgerond moet zijn. Dan rijdt ook daar de volledige frequentie.

Wat betekent dit voor de luchthaven?

Voor Schiphol Airport is dit een revolutie. De luchthaven was jarenlang een eindpunt — nu wordt het een knooppunt. De verhoogde frequentie van de HSL (High Speed Line) naar Rotterdam, van vijf naar zes treinen per uur, versterkt de verbinding met het zuiden. Luchtvaartnieuws.nl noemt het ‘één van de grootste wijzigingen in jaren’ voor de luchthaven. En dat is geen overdrijving. De Airport Sprinter verandert de manier waarop reizigers aankomen en vertrekken. Het maakt Schiphol niet alleen toegankelijker — het maakt het ook minder afhankelijk van de auto. Dat is goed voor de milieu-ambities van de regio.

Wat komt er nog?

NS zegt dat dit de eerste stap is in een ‘nieuwe, grote structuurwijziging’. De volgende fase? Misschien een directe verbinding tussen Schiphol en Utrecht via een nieuwe tunnel, of een verbeterde nachtdienst. Momenteel rijdt er geen Airport Sprinter na 21:00. Nachtreizigers moeten nog steeds de oude nachtbus of de nachttrein naar Rotterdam nemen. Dat is een gat in het systeem. En hoewel de frequentie overdag fantastisch is, blijft de overgang voor veel reizigers lastig. NS zegt dat het in 2025 een klanttevredenheidsonderzoek zal uitvoeren — maar het is al duidelijk: de veranderingen zijn groter dan ooit.